Historische grenzen belangrijke voorspeller van hedendaagse migratie

Laat-middeleeuwse grenzen hebben ook vandaag de dag nog een belangrijke invloed op de bestemming die Nederlanders kiezen bij een verhuizing. Een nieuwe analyse van Nederlandse binnenlandse migratiegegevens door drie onderzoekers van het Computational Science Lab van de Universiteit van Amsterdam heeft dit aangetoond. De uitkomsten van dit onderzoek zijn recentelijk gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Urban Science’.

Binnen Nederland verhuist elk jaar zo’n 9.5% van de bevolking, wereldwijd verhuist zo’n 12% binnen de eigen landsgrenzen. Het is belangrijk om te kunnen voorspellen waar al deze mensen heen verhuizen, omdat een grote bevolkingsgroei of -krimp in een regio grote gevolgen kan hebben. Dit gebeurt met migratiemodellen, maar hierin worden historische regio’s van identiteiten momenteel niet meegenomen.  Dit onderzoek toont aan dat gebruik van identiteit de voorspellingen van binnenlandse migratiestromen met meer dan tien procent verbetert; bovendien worden andere invloeden (zoals afstand, economische variabelen, demografie) verkeerd ingeschat wanneer dit wordt weggelaten. Het is daarom belangrijk dat is aangetoond dat de relevante regio’s op een relatief eenvoudige wijze meegenomen kunnen worden in voorspellingen.

Historische grenzen

De tradities en cultuur waarin iemand leeft is één van die factoren die belangrijk is bij het kiezen van een nieuwe woonplaats. Het vatten van deze culturele identiteit in een meetbare variabele is echter lastig, waardoor deze bijna nooit in migratie-modellen wordt opgenomen.

In dit onderzoek is er voor gekozen om laat-middeleeuwse grenzen te gebruiken als praktische benadering voor een deel van de culturele identiteit: de regionale identiteit. Doordat deze regio’s in Nederland vaak honderden jaren hebben bestaan delen dorpen daarin een gezamenlijke geschiedenis en vaak dezelfde tradities en gebruiken. Hierdoor is regionale identiteit op zijn minst gecorreleerd met culturele identiteit.

Nieuwe inzichten

Wanneer twee Nederlandse gemeenten in dezelfde historische regio liggen, dan ligt het aantal mensen dat tussen die gemeenten verhuist gemiddeld meer dan drie keer zo hoog dan wanneer dit niet het geval is. Hierbij is rekening gehouden met de verhuisafstand en het aantal inwoners op de plaats van vertrek en bestemming. Dit geldt niet alleen voor de zeventig historische regio’s die door onderzoekers gedefinieerd zijn, maar ook voor de veertig Nederlandse COROP regio’s. Hetzelfde patroon valt niet tot nauwelijks waar te nemen op provinciaal niveau.

Invloed van grenzen in een andere context

Gebruik van regionale grenzen kan ook andere voorspellingen verbeteren. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om dagelijks goederen- en persoonsverkeer, maar ook om de verwachte effecten van urbanisatie beter in te schatten. Dit is niet alleen van belang in Nederland, maar ook in andere landen die minder verstedelijkt zijn. Hierbij kan dit onderzoek het startpunt zijn om regionale identiteit ook in deze andere contexten te gebruiken.

De uitkomsten van dit onderzoek laten ook zien dat oude gebiedsgrenzen nog lange tijd invloed kunnen uitoefenen op het migratiepatroon, ook als wetgeving gelijk wordt getrokken. Dit is belangrijke informatie in situaties waarin grenzen vervagen of verdwijnen – zoals binnen de Europese Unie.

Publicatiedetails

Vermeulen, W.R.J.; Roy, D.; Quax, R. Modelling the Influence of Regional Identity on Human Migration. Urban Sci. 2019, 3, 78. Link: https://www.mdpi.com/2413-8851/3/3/78